قلب چیست؟
یک عضو عضلانی توخالی و مخروطی شکل است که شبیه پمپ عمل میکند و وظیفه آن انتقال خون ،اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز به اندامها است. این عضو حیاتی شامل چهار حفره،دریچه ها،عروق خونی ورشته های عصبی میباشد.
آنژیوگرافی چیست؟
روشی است که کمک میکند میزان جریان خون در رگهای قلب بررسی شود.عروقی که به قلب منتهی می شوند ،عروق کرونری نامیده می شوند که خون و اکسیژن و مواد لازم را به عضله قلب هدایت می کنند.در مواردی که تجمع چربی یا پلاکهای حاوی چربی و برخی عناصر دیگر ،بر روی دیواره این رگها رسوب میکند(آترواسکلروزیس)باعث کاهش قطر داخلی رگ و در نتیجه کاهش جریان خون گردیده و می تواند بیمار را به خطراتی مانند آنژین یا همان حمله قلبی بکشاند.
آنژیوگرافی به زبان ساده
روشی است که با استفاده از یک ماده حاجب و اشعه ایکس شرایط رگها و میزان جریان خون درون آنها تصویربرداری و کنترل می شود.
آنژیوگرافی قلب به دو روش، از طریق دست و یا از طریق کشاله ران انجام می شود . پزشک معالج با توجه به شرایط بیمار انتخاب میکند که از کدام طریق آنژیوگرافی را انجام دهد.
آنژیوگرافی چه مدت طول میکشد؟
این تصویر برداری حدود ۱۵الی ۲۰دقیقه زمان نیاز دارد و در طول آن یک مانیتور ضربان و ریتم قلب و فشار خون بیمار را کنترل می کند.
عوارض آنژیوگرافی چیست؟
آنژیوگرافی قلب نیز مثل همه اقدامات تشخیصی و درمانی ،عوارضی دارد.با توسعه و پیشرفت تکنیک ها و ارتقاء سطح آموزش گروه درمان ،عوارض مهم کاهش چشمگیری داشته اما بصورت نادر گاهی دیده می شود.
عوارض مهم و خطرناک حدود ۵مورد در هر هزار بیمار اتفاق می افتد که شامل موارد زیر است
- سکته مغزی
- سکته قلبی
- خونریزی شدید نیازمند به تزریق خون که در روش ورود از کشاله ران بیشتر اتفاق می افتد
- حساسیت به دارو
- کبودی ودرد محل ورود از پوست
چه مدت پس از آنژیوگرافی مرخص می شویم؟
در صورتیکه آنژیوگرافی از دست انجام شود بیمار ۴تا۶ساعت بعداز آنژیوگرافی قادر به ترخیص از بیمارستان می باشد.
و زمانیکه از کشاله ران انجام شده باشد بهتر است یک شب در بیمارستان اقامت داشته باشد یا ۱۲تا ۱۸ ساعت بعد از عمل قادر به ترخیص است.
تفاوت بین آنژیوگرافی و سیتی آنژیوی قلب چیست ؟
این دو پروسه از هم جدا می باشند،سیتی آنژیو یک روش تصویر برداری است که در بخش رادیولوزی یا سی تی اسکن انجام می شود وهیچ لوله ای وارد بدن بیمار نمی شود و کاملا سرپایی است
در حالیکه آنزیوگرافی توسط پزشک متخصص در داخل بیمارستان و اتاق عمل انجام می شود و احتیاج به بستری شدن دارد و با ورود یک لوله یا کاتتر به داخل بدن انجام می شود و یک اقدام کاملا تخصصی است.
در طول آنژیوگرافی چه اتفاقی می افتد؟
در طی انجام این پروسه،بیمار بر روی یک تخت قرار میگیرد و اشعه ایکس از پشت بیمار تابانده می شود و دوربین از جهات مختلف از رگهای بیمار تصویر برداری می کند.
در تمام این مدت،بیمار تحت کنترل با مانیتورینگ قلبی بوده وبا پالس اکسیمتر میزان اکسیژن خون بطور مرتب اندازه گیری میگردد.
ابتداناحیه مشخص شده از دست یا پای بیمار با محلول ضد عفونی شستشو میگردد،تمام اطراف بیمار با پگ استریل پوشانده می شود و با تزیق ماده بی حسی موضعی،عمل رگ گیری شروع می شود.
در طول انجام پروسه،بیمار هوشیار بوده وبا تیم پزشکی ارتباط کلامی دارد و با اجرای دستورات پزشک ،همکاری لازم با تیم درمان دارد.
آنژیوپلاستی(بازکردن رگ بوسیله بالن و تعبیه استنت)
آنژیوپلاستی به روشی اطلاق میشود که با وارد کردن لوله های باریک در سرخرگ مبتلا وبادکردن بالن انتهای لوله،و در صورت نیاز و تشخیص پزشک مربوطه با تعبیه استنت رگ مسدود راباز می کنند.
افرادی که حدود ۷۰در صد قطر داخلی سرخرگ آنها مسدود می باشد،نامزد انجام آنژیوپلاستی هستند.چون قسمت اعظمی از عضله قلب به علت انسداد سرخرگ در معرض کم خونی قرار گرفته است.
برای انجام این عمل،لوله های باریکی را به کمک سیم راهنما ،به محل ضایعه می فرستند و با بادکردن بالن مواد زائد را که باعث تنگی شده ،متراکم کرده وبه دیواره می چسبانند.
والو پلاستی(باز کردن دریچه توسط بالن)
در این روش تنگی دریجه میترال ،دریچه شریان ریوی، دریچه آئورت توسط بالن با روش خاصی اصلاح گردیده و علائم بیمار کاهش پیدا می کند.
این روش برای دریچه میترال پی تی ام سی(PTMC)گفته می شود،از طریق کشاله ران لوله هایی را به داخل دهلیز راست هدایت می کنند و پس از گذشتن از سوراخ بین دو دهلیز ،بالن را به دهلیز چپ هدایت و از آنجا به محل دریچه میترال برده می شود که بعد از باد کردن بالن ،شیار های بهم چسبیده دریچه تنگ ،از یکدیکر جدا شده و سطح دریچه افزایش پیدا می کند و تنگی بطور نسبی برطرف می شود.
سوالهای متداول که می توانید از پرستارتان بپرسید
- آنژیوگرافی چقدر طول می کشد؟
- در حین انژیوگرافی مرا بیهوش میکنند؟
- اولین ویزیت بعد از انژیوگرافی چه زمانی است؟
- چه مدت بعد از آنژیوگرافی می توانم کارهای روز مره بپردازم؟
- مراقبت های بعد از آنژیوپلاستی در منزل چیست؟
رژیم غذایی
بعد از آنژیو گرافی و آنژیو پلاستی چه بخوریم؟
رژیم غذایی مناسب برای سلامت قلب بطور کلی بر کاهش مصرف نمک و چربی های ناسالم و مصرف میوه استوار است
۱.غلات کامل:بخصوص مصرف دانه جو وجوی دو سر بعلت داشتن فیبر خاصی بنام گلوبتاکان مفید هستند
۲.میوه ها :میوه ها سبزیجات بعلت داشتن مقادیر زیادی پتاسیم ،میتواند باعث کاهش اثر سدیم شده و به کاهش فشار خون کمک کند
۳.چربی های سالم:همه چربی ها بد نیستند ،چربی های اشباع نشده برای انسان مفید هستند مثل روغن زیتون و روغن کانولا
۴.گوشت سفید: گوشت مرغ و ماکیان در صورت طبخ بدون روغن وبه شکل گریل جایگزین مناسبی برای گوشت قرمز است
۵.دانه ها ،حبوبات و آجیل: در کاهش فشار خون و حمله قلبی مفید هستند
۶.شکلات تلخ:در صورتی که تمایل به صرف شیرینی باشد میتوان با شکلات تلخ این نیاز را برطرف کرد
۷.چای :چای کم رنگ وتازه دم بعلت داشتن فلاوونوئید میتواند باعث کاهش سکته قلبی و مغزی و فشار خون میباشد
بعد از استنت گذاری چه داروهایی مصرف کنیم؟
بعد از تعبیه استنت ،داروهای ضد لخته برای بیمار تجویز می شود ودر بخش ویژه بستری می گردند و پس از ترخیص از بیمارستان حتما باید داروهای نسخه شده مثل پلاویکس،اوسویکس،زیلت ، آسپرین تهیه بدون قطع کردن ،ادامه پیدا کند.
توصیه های لازم پس از آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی برای جلوگیری ایجاد مجدد مشکل قلبی
- مصرف منظم و دقیق داروهای تجویز شده
- حفظ رژیم غذایی مناسب و سالم
- فعالیت بدنی (پیاده روی )منظم
- کاهش وزن در صورتیکه مبتلا به اضافه وزن می باشید
- ترک سیگار
- کنترل مناسب قند ،چربی،فشارخون
مراقبت بعد از آنژیوگرافی
۱.بمدت ۱تا ۲ روز از رفتن به حمام خودداری کنید .از روز دوم دوش گرفتن کوتاه بلامانع است.
۲.اگر در محل زخم پانسمان گذاشته شده است،روز بعد از ترخیص بردارید و احتیاج به پانسمان جایگزین ندارد.
۳.کبودی و تورم مختصر در محل زخم طبیعی می باشد و بتدریج بهبود پیدا می کند.
۴.در صورتیکه در محل زخم ترشح یا خونریزی داشتید یا احساس درد در سینه داشتیدبدون معطلی با پزشک خود یا بیمارستانی که آنژیوگرافی کرده اید تماس بگیرید.
۵.هیچگونه پماد یا لوسیون به محل زخم نمالید.
۶.مصرف مایعات فراوان توصیه می شود تا هر چه سریعتر ماده حاجب دفع گردد.
۷.لباس راحت آزاد بپوشید.
۸تا ۲روز بعد از آنژیوگرافی از طریق کشاله ران،رانندگی نکنید و اگر اجبار دارید از روز سوم به بعد در ازای هر یکساعت ۱۰ دقیقه دبه پای خود استراحت بدید.
۹.تا یک هفته بعد از آنژیوگرافی از طریق کشاله ران،هنگام اجابت مزاج ،از زور زدن خودداری کنید و حتما از توالت فرنگی استفاده کنید.
۱۰.پیاده روی آرام و عادی از روز دوم بلامانع است ولی تا ۵ روز از دویدن و انجام کارهای سنگین مثل هل دادن ویا کشیدن امتناع کنید.
۱۱.در صورتیکه از طریق دست آنژیوگرافی شده اید ،تا ۴۸ ساعت از کار سنگین با دست مثل چرخاندن یا پیچاندن مچ دست امتناع بورزید.
۱۲.داروها طبق دستور پزشک مصرف شود .
۱۳.داروهایی نظیر پلاویکس،اوسویکس بسیار حیاتی بوده و عدم مصرف آنها یا تاخیر در مصرف موجب خطرا ت جدی برای بیمار میگردد.