سیروز نوعی بیماری کبدی است. این بیماری باعث ایجاد اسکار در کبد می شود که این اسکار به آرامی جایگزین بافت سالم گشته و در نهایت جریان خون را مسدود می کند به این ترتیب کبد نمی تواند سموم را فیلتر و به تجزیه مواد مغذی و داروها بپردازد.
علائم
شاید در ابتدا متوجه هیچ مشکلی نشوید اما با بدتر شدن سیروز، ممکن است احساس خستگی بیشتر و گرسنگی کمتری داشته باشید. پوست شما ممکن است شروع به خارش کند، زردتر به نظر برسد و راحت تر کبود شود. ادرار شما ممکن است تیره شود و شکم و پاهای شما ممکن است از مایع اضافی متورم شوند. برخی از افراد حالت تهوع، گیجی و مه‌آلودگی پیدا کرده و شروع به فراموش کردن چیزها می‌کنند.
دلایل ابتلا به سیروز
اعتیاد به الکل: نوشیدن بیش از حد الکل می تواند کبد شما را متورم کند و باعث تجمع چربی بیشتری در کبد شما شود که این مساله می تواند منجر به سیروز شود. مقدار الکلی که باعث آسیب کبدی جدی می شود برای هر فرد متفاوت است.
بیماری کبد چرب غیر الکلی: این بیماری بیماری استئاتوتیک کبدی مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) نامیده می شود. این بیماری زمانی پدیدار می شود که چیزی غیر از الکل باعث تجمع چربی در کبد شما می شود. اگر اضافه وزن، دیابت، کلسترول یا فشار خون بالا دارید، خطر ابتلای شما به بیماری MASLD بیشتر است.
هپاتیت: هپاتیت B و C، شایع‌ترین و مهم‌ترین علت سیروز کبدی و سرطان کبد هستند. ۲۰ تا ۳۰ درصد بزرگسالانی که عفونت مزمن هپاتیت B دارند، گرفتار سیروز کبدی و یا سرطان کبد می‌شوند و سالانه بیش از ۶۸۶ هزار نفر در جهان براثر عواقب هپاتیت B شامل سیروز و سرطان کبد می‌میرند. ۱۵ تا ۳۰ درصد مبتلایان به هپاتیت C نیز در طی ۲۰ سال مبتلا به سیروز و سرطان کبد می‌شوند و تقریباً هرسال ۷۰۰ هزار نفر به علت عوارض ناشی از این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.
مشکلات مجرای صفراوی: مجاری باریکی معمولاً صفرا – مایعی که به هضم غذا کمک می کند – را از کبد به کیسه صفرا می برند. گاهی برخی دلایل باعث باریک یا مسدود شدن این مجاری می شود و همین باعث می شود صفرا به کبد بازگردد که این مساله می‌تواند کبد را ملتهب و در دراز مدت باعث سیروز شود.
برخی داروها: داروهایی مانند متوترکسات که برای آرتریت مصرف می شود و همچنین ایزونیازید که برای سل مصرف می شود می تواند به کبد شما آسیب برساند و منجر به سیروز شود. برخی از آنتی بیوتیک ها، استاتین ها و استامینوفن نیز ممکن است برای کبد شما مضر باشند.
برخی داروهای سنتی: مصرف سرخود و زیاد گیاهانی مانند گل گاوزبان، کامفری، گرومول و کلتفوت می تواند به کبد آسیب رسانده و به مرور زمان باعث سیروز شود.
تشخیص
آزمایش خون،سونوگرافی، فیبرواسکن کبد یا MRI روش های تشخیصی هستند که می توانند پزشک را در تشخیص سیروز و علت آن یاری کنند. در برخی موارد، پزشک ممکن است قطعه کوچکی از کبد شما را برای بررسی زیر میکروسکوپ بردارد، این روش بیوپسی نامیده می‌شود.
درمان
در حال حاضر هیچ درمانی برای سیروز وجود ندارد، اما میتوان روند توسعه این بیماری را کاهش داد و یا متوقف کرد. اگر اعتیاد به الکل دارید، باید این عادت را ترک کنید. کاهش وزن نیز می تواند کمک کند. داروها می توانند عفونت ها، مشکلات مجرای صفراوی یا اختلالات خود ایمنی را درمان کنند. با پزشک خود مشورت کنید تا بفهمید چه چیزی باعث سیروز شما شده و بهترین روش برای مقابله با آن چیست.
روش پیشگیری
با برخی اقدامات میتوان از ابتلا به سیروز یا پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد. مهم‌ترین مسئله در مورد این بیماری تغییر سبک زندگی است. اقدامات زیر در این زمینه می‌تواند موثر باشد:
- از مصرف الکل خودداری کنید. برای ترک الکل میتوان از روانشناس کمک گرفت.
- رژیم غذایی سالمی را انتخاب کنید. در رژیم غذایی شما باید مصرف میوه و سبزیجات افزایش پیدا کند. غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی نیز مفید است. مصرف غذاهای چرب و سرخ‌شده باید تا حد ممکن کم شود.
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. چربی اضافی در بدن می‌تواند به کبد آسیب وارد کند.
- خطر ابتلا به هپاتیت را کاهش دهید. رابطه جنسی محافظت نشده و استفاده از سوزن مشترک احتمال ابتلا به هپاتیت را افزایش می‌دهد.
- ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
